महत्व र सान्दर्भिकताको आधारमा छपाईका पुस्तकहरुको महत्व कम हुँदैन्

दर्पण दैनिक ११ जेष्ठ २०८०,२०:१४

साँच्चै नै भन्ने हो भने अहिलेको सन्दर्भमा किताव लेखेर दैनिकी चलाउन सम्भव देखिदैन । यो नै कटु सत्य हो । लेखकवर्गले आफ्ना रचनाहरु मार्फत समाजमा गरेको योगदानलाई कदापी मूल्यसँग जोड्नु हुँदैन र जोडिनु हुँदैन जस्तो लाग्छ ।

post

विक्रम संवत २०१९ साल पौष ३ गते जुम्लाको खोलिकोट गाउँमा जन्मेकी डा. राधिका बुढथापा (खत्री) महिलाहरुको विषयमा चासो र चिन्तन राख्ने गर्छिन् । चन्दननाथ माध्यमिक विद्यालय जुम्लाबाट एसएलसी उतिर्ण गरेकी राधिकाले पद्मकन्या क्याम्पस काठमाडौबाट आएड गरिन भने काठमाडौ शिक्षा क्याम्पसबाट बीएड उतिर्ण गरेकी छन् । पाटन क्याम्पसबाट समाजशास्त्र र मानवशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेकी डा. राधिका बुढ्थापा (खत्री)  ले लुम्बिनी विश्वविद्यालयबाट पीएचडी गरिसकेकी छन् । राधिकासँग विभिन्न क्षेत्रको अनुभव छ । उनीसँग कर्णाली प्रदेशको योजना आयोग विज्ञ, नेसनल ट्रेडिङ लिमिटेडमा २०४२ सालदेखि २०७४ सालसम्म विभिन्न शाखा, महाशाखा र विभागमा काम गरेको प्रशस्त अनुभव छ । अमेरिका, बेलायत, अस्ट्रेलिया, हङकङ, थाइल्यान्ड, सिंगापूर, मलेसिया, फिलिपिन्स, दुबई  र छिमेकी राष्ट्र भारतको भ्रमण गरेर हरप्रकारको अनुभव बटुलेकी राधिकाले महिला चासो र चिन्तन नामक पुस्तक पनि प्रकाशित गरिसकेकी छन । प्रस्तुत छ उनै लेखिका डा. राधिका बुढ्थापा (खत्री)सँग केशर विश्वकर्माले गरेको अन्तरवार्ताको सम्पादित अश : 


महिला चासो र चिन्तन नामक पुस्तकको जन्म कसरी भयो ? 
विभिन्न समयमा, विभिन्न परिवेशमा देशविदेशमा सँगालेका मेरा अनुभव, म आफैले जीवनको विभिन्न कालखण्डमा भोग्नुपरेका सुख दुख, उतारचढाव, सँगालेका अनुभूति र पहाड, तराई, देशविदेश सबैतिरका म जस्तै महिलाहरुले व्यवहारमा भोगिरहेका अवस्थाको आधारमा लेखिएका लेखहरूको सँगालोको रूपमा महिला चासो र चिन्तन पुस्तकको जन्म भएको हो ।


यस पुस्तकले उजागर गर्न खोजेको खास कुरा के हो ?

शताब्दीयौंँबाट पछाडि परेका हाम्रा महिलाहरूको जीवनस्तर सुधारमा केही मात्र भएपनि टेवा पुगोस् भन्ने हेतुले यो पुस्तकमा म महिलाको विषयमा नै बढी केन्द्रित बन्न पुगेकी छु । हाम्रो समाजमा विद्यमान पुरुषप्रधान परम्परागत सोचबाट प्रभावित भई बनेका नीति, नियम र रुढीवादीयुक्त संस्कारमा टेकेर नारीको जीवनस्तर उकास्ने नाममा बनाइएका नियम कानुनहरू किताबको पानामा मात्र हैन महिलाहरूको दैनिक जीवनमा पनि प्रभावकारीरूपमा लागु गर्नु, गराउनु आज हामी सबैको दायित्व हो । त्यसतर्फ सरोकारवाला सबैको ध्यान जाओस् भन्ने मात्र यस लेखिकाको एउटै मात्र ध्येय रहेको छ । हामी बस्ने समाजमा दिनानुदिन बढ्दो क्रममा रहेको सोच, व्यवहार र त्यसबाट निस्केका नकारात्मक असरहरूलाई औंँल्याउने प्रयास गरेको यस पुस्तकले पाठकवृन्दलाई समाजमा घटित हुने हरेक विषय वा घटनाहरूलाई सामाजिक न्याय, लैङ्गिक समानता र समताको कोणबाट हेर्न प्रेरित गर्नेछ भन्ने आशा लिएकी छु ।


तपाईंको बुझाईमा लेखन भनेको के रहेछ ?

म धेरै ठूलो लेखक होईन । मैले आफुले समाजमा भोगेका विकृति र विसङ्गतीहरुलाई लेखनको माध्यमबाट प्रस्तुत गर्ने प्रयास गरेकी मात्र हुँ । लेखन शब्दलाई विभिन्न किसिमले परिभाषित गर्न सकिन्छ । मेरो विचारमा मनमा उठेका बिम्बप्रतिबिम्बहरु समाजको अगाडि राखिदिने माध्यम नै लेखन हो भन्ने लाग्छ । लेखन समाजको प्रतिबिम्ब पनि हो । समाज रुपान्तरणको उद्देश्यबिहिन लेखनको खास औचित्य हुँदैन भन्ने मेरो बुझाई छ ।


कुनै पनि विषयमा रहेर पुस्तक लेख्दा नभई नहुने तत्वहरु के के रहेछन् ?

लेखनको लागि चाहिने धेरै कुराहरु छन् । कुनैपनि विषयवस्तुमा लेख्नुपर्दा सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा स्वअध्ययन हो । अर्काे लेखनका लागि लेखकको समय, बिचारहरुलाई प्रवाहित गर्ने शैली र सान्दर्भिक बिषयवस्तु हुनुपर्‍यो । पुस्तकमा उठाईएका विषयवस्तुलाई सुन्दर तरिकाले तार्किक निस्कर्षमा पुर्याउन सक्ने लेखकमा सीप र कौशलता पनि आवश्यक छ जस्तो लाग्छ । 

अबको जमाना विद्युतीय (डिजिटल) माध्यमबाट अध्ययन गर्ने समय आयो छपाईका पुस्तक कोही पढ्दैनन् भन्ने चर्चा पनि छ नी ?

निश्चितरुपमा आजको जमाना विद्युतीय(डीजीटल) नै हो । तर, पनि छापिएका पुस्तकहरुको महत्व कम छैन । छपाईका पुस्तकहरु हामी जहाँ, जहिले जसरी र सामान्य अक्षर चिनेकाले पनि पढ्न सक्छौ । विद्युतीय माध्यमको हकमा यो सबैको पहुँचमा पुगेको छैन र पुगेकाहरु मध्येमा पनि सबैले खोजेर पढ्नसक्ने संख्या धेरै छैन । तसर्थ, महत्व र शान्दर्भिकताको आधारमा छपाईका पुस्तकहरुको महत्व अहिले पनि कम छैन भन्ने ठान्दछु । 

नयाँ आउने लेखकलाई के भन्नुहुन्छ ?

मनमा आएका विचार र उठेका ज्वारभाटाहरुलाई सगठित गर्दै समाजलाई अग्रगामी बाटो देखाउने कार्यमा थप उर्जाका साथ लेखन कार्यलाई निरन्तरता दिनका लागि सल्लाह दिन्छु । 


अहिलेको सन्दर्भमा किताब लेखेर दैनिकी चल्ने अवस्था कत्तिको छ ?  

साँच्चै नै भन्ने हो भने अहिलेको सन्दर्भमा किताव लेखेर दैनिकी चलाउन सम्भव देखिदैन । यो नै कटु सत्य हो । लेखकवर्गले आफ्ना रचनाहरु मार्फत समाजमा गरेको योगदानलाई कदापी मूल्यसँग जोड्नु हुँदैन र जोडिनु हुँदैन जस्तो लाग्छ । कठिन दैनिकीका कारणले कैयौं शिद्धहस्त लेखकहरुले आफ्नो पेशा परिवर्तन गरेको पनि देखेकी छु । यसका लागि राज्यले पनि लेखकहरुको उचित सम्मान र आय आर्जनको वैकल्पिक बाटो पनि खोलिदिनु पर्दछ जस्तो लाग्दछ । 


कस्तो वातवरण भयो भने नेपालमा लेखकहरुको जीवन लेखनबाटै चल्छ ?

यो त मनको लड्डु घ्यूसित खाने भनेको जस्तो कुरा आयो । लेखकहरु पनि यही समाजकै एउटा हिस्सा भएका कारणले सुशिक्षित र सुशाषित समाज र जनउत्तरदायी सरकार भएको अवस्थामा लेखकहरुको जीवनयापन लेखनबाट नै हुने सम्भावना रहन्छ । अन्यथा, अन्य जनता जस्तै कवि र लेखकहरु पनि हातमुख जोर्ने समस्यामै दिनानुदिन रुमल्लिनु पर्ने हुन्छ ।

सम्बन्धित खबर

प्रतिक्रिया गर्नुहोस्

प्रतिक्रिया गर्न लग इन गर्नु होस्: